دیلویت سرآمد مؤسسات حسابرسی جهان
بر گرفته از نشریه حسابدار شماره 311 و 312 انجمن حسابداران خبره ایران -نوشته غلامحسین دوانی
پس از سقوط مؤسسه آرتور آندرسن و پرستن بسیاری از شرکاء و کارکنان آن به مؤسسه حسابرسی دیلویت(Deloitte) از سال های 2003 به بعد مؤسسه حسابرسی دیلویت عملاً بخش وسیعی از بازار جهان حسابرسی به ویژه بازار حرفه در آمریکای شمالی را به چنگ آورد. دیلویت تمرکز خود را بر خدمات مشاوره ای گذاشته بود به طوری که فقط 24 درصد درآمد در سال 2017 این مؤسسه از خدمات حسابرسی حاصل شده و عملاً 76 درصد درآمدهای آن برخلاف سایر مؤسسات حسابرسی از خدمات مالیاتی و مشاوره ای به دست آمده است. تحلیل گزارش حرفه ی حسابرسی در سال 2017 نشان می دهد که درآمد جهانی حرفه ی حسابرسی 52 مؤسسه س بین المللی با درآمدی معادل 170، 203 میلیون دلار متشکل از 965/629/1 نفر کارکنان شامل 492/110 شریک، 365/084/1 پرسنل حرفه ای و 877/254 نفر کارکنان اداری با بیش از 122/21 دفتر حسابرسی در سراسر جهان بوده است. (نمایه ی یک)
بررسی اجمالی نمایه ی دو نشان دهنده دوری مؤسسات برتر جهان از حوزه ی حسابرسی صرف و روی آوری به خدمات متنوع مشاوره ای در حوزه ی حسابداری و حسابرسی و مالیاتی است. به طوری که درآمدهای مؤسسه دیلویت شامل 24 درصد خدمات حسابرسی، 19 درصد خدمات مالیاتی و 57 درصد خدمات مشاوره ای متنوع بوده است که این ترکیب با ترکیب درآمدی مؤسسات حسابرسی ایرانی که اساساً به حسابرسی محض مشغول اند، تفاوت ماهوی دارد و نشان دهنده ی نگرش متفاوت حرفه ی جهانی با حرفه ی حسابرسی در ایران است. نگاهی به ترکیب درآمدهای مؤسسه نیز حکایت از گستردگی خدمات غیرحسابرسی به ویژه خدمات مالیاتی (درآمریکا اساساً خدمات حسابرسی مالیاتی به شکل ایران، وجود ندارد) و حدود 59 درصد درآمد این مؤسسه که در جهان رتبه ی ششم و در آمریکا رتبه ی پنجم را داراست از خدمات غیرحسابرسی است.
نمایه ی یک – درآمد 10 مؤسسه ی برتر حسابرسی جهان 2017
ردیف |
نام مؤسسه |
درآمد جهانی |
آمریکا |
اروپا |
آفریقای شمالی |
آسیا - اقیانوسیه |
خاورمیانه |
آمریکای لاتین |
1 |
دیلویت |
38.800 |
20.284 |
13283 |
700 |
5.800 |
700 |
116 |
2 |
PWC |
37.680 |
15.900 |
12900 |
697 |
6.550 |
607 |
1.300 |
3 |
E & X |
31.404 |
13.817 |
10751 |
564 |
4.723 |
491 |
688 |
4 |
KPMG |
26.400 |
10.047 |
9038 |
474 |
4.420 |
413 |
432 |
5 |
BDO |
8.132 |
4040 |
2.430 |
108 |
1.162 |
143 |
249 |
6 |
RSM |
5.095 |
3222 |
1.026 |
40 |
643 |
42 |
124 |
7 |
GT |
5.005 |
2188 |
1.662 |
114 |
798 |
42 |
200 |
8 |
Horwatt |
3.813 |
1906 |
831 |
26 |
886 |
55 |
108 |
9 |
Nexia |
3.620 |
1778 |
1.219 |
33 |
516 |
22 |
52 |
10 |
Bakertily |
3.400 |
1559 |
962 |
26 |
685 |
71 |
91 |
نگارنده اعتقاد دارد با صدور برگ تشخیص های عملکرد سال 1395 شرکت ها موضوع استفاده از خدمات مشاوره ی مالیاتی در دستور کار فعالان اقتصادی کشور قرار خواهد گرفت، لذا توصیه می کند مؤسسات حسابرسی با تشکیل و تجهیز واحد خدمات مشاوره ای به ویژه در حوزه ی مالیات آمادگی لازم برای بهره برداری از این بازار جدید را کسب کنند. (نمایه ی دو)
زمانی که نگارنده عضو سومین شورای عالی جامعه بودم بر سر این که حسابرسی هم کسب و کار است فقط ضوابط این کسب و کار با سایر کسب و کارها فرق دارد، با برخی اعضا اختلاف نظر داشتم و به رغم ارائه ی مستندات جهانی و این که اساساً حق الزحمه ی حسابرسی می تواند و باید براساس درآمدهای مورد رسیدگی تعیین شود، اختلاف نظر جدی وجود داشت. نشریه ی تحلیل حسابرسی که همه ساله منتشر می شود، حرفه ی حسابرسی را از منظر خدمات قابل ارائه بر مبنای درآمدهای صاحب کاران تحلیل می کند. نمایه ی سه عملکرد 15 ساله ی حرفه را نمایش می دهد. امری که در ایران اساساً مورد توجه قرار نمی گیرد و با برگزاری مناقصات دولتی استقلال حرفه مخدوش می شود. بررسی این مستندات نشان می دهد که مثلاً حق الزحمه ی حسابرسی یک شرکت هلدینگ که فقط سرمایه گذار است و هیچ فعالیت دیگری ندارد باید بسیار بیش تر از شرکت های زیر مجموعه باشد زیرا عملاً ریسک همه ی شرکت های زیرمجموعه در صورت های مالی تلفیقی نمایش داده می شود و حسابرس ذی ربط مسئولیت همه ی ریسک های زیرمجموعه را برعهده دارد، ولی در ایران کاملاً برعکس عمل می شود و هلدینگ ها و بسیاری حسابرسان انتظار حق الزحمه ی ناچیز دارند. نمایه ی چهار آخرین یافته های حرفه ی حسابرسی جهان را در مورد پیوستگی ارقام مورد رسیدگی و حق الزحمه ی خدمات حسابرسی و خدمات غیرحسابرسی را نمایش می دهد.
نمایه ی دو- ترکیب درآمدهای ده مؤسسه برتر جهان 2017
تعداد پرسنل |
ردیف |
نام مؤسسه |
درصد ترکیب درآمد |
سایر |
|||
حسابرسی |
خدمات حسابداری |
خدمات مالیاتی |
خدمات مشاوره ای |
||||
263924 |
1 |
دیلویت |
24 |
- |
19 |
57 |
- |
236235 |
2 |
PWC |
42 |
- |
25 |
33 |
- |
247570 |
3 |
E & X |
37 |
- |
26 |
27 |
10 |
197263 |
4 |
KPMG |
39 |
- |
22 |
39 |
- |
73854 |
5 |
BDO |
44 |
15 |
22 |
19 |
- |
43060 |
6 |
RSM |
41 |
7 |
30 |
20 |
2 |
49601 |
7 |
Grant Thornton |
41 |
- |
21 |
35 |
3 |
36540 |
8 |
Horwatt |
44 |
- |
25 |
25 |
6 |
30490 |
9 |
Nexia |
43 |
17 |
22 |
9 |
10 |
33600 |
10 |
Bakertily |
36 |
14 |
25 |
25 |
- |
نمایه ی سه – حق الزحمه ی خدمات حسابرسی (بدون لحاظ خدمات مرتبط حسابرسی)
به ازای هر یک میلیون دلار درآمد مورد رسیدگی
سال |
2002 |
203 |
2004 |
2005 |
2006 |
2007 |
2008 |
2009 |
2010 |
2011 |
2012 |
2013 |
2014 |
2015 |
2016 |
مبلغ دلار |
362 |
395 |
575 |
568 |
556 |
508 |
507 |
548 |
487 |
461 |
452 |
464 |
476 |
523 |
541 |
نمایه ی چهار – حق الزحمه ی خدمات حسابرسی وخدمات مرتبط حسابرسی
به ازای هر یک میلیون دلار درآمد مورد رسیدگی
سال |
2002 |
203 |
2004 |
2005 |
2006 |
2007 |
2008 |
2009 |
2010 |
2011 |
2012 |
2013 |
2014 |
2015 |
2016 |
مبلغ دلار |
460 |
491 |
660 |
638 |
621 |
577 |
574 |
615 |
548 |
519 |
511 |
527 |
539 |
593 |
611 |