تفاوت درآمد مشمول مالیات ابرازی با درآمد ابرازی مشمول مالیات
امروز می خوام درباره یک کلمه بحث برانگیز در ماده 107 قانون مالیات های مستقیم صحبت کنم و آن کلمه " ابرازی" است. لطفا مطلب زیر را با دقت مطالعه کنید تا متوجه این تفاوت ها و نتیجه گیری آن شوید.
در ماده 94 قانون مالیات های مستقیم آمده:
درآمد مشمول مالیات مؤدیان این فصل (فصل چهارم از باب سوم - مالیات بر درآمد مشاغل) عبارتست از کل فروش کالا و خدمات به اضافه سایر درآمدهای آنان که مشمول مالیات فصول دیگر شناخته نشده پس از کسر هزینه ها و استهلاک های مربوط طبق مقررات فصل هزینه های قابل قبول و استهلاک.
طبق ماده فوق درآمد مشمول مالیات یعنی کل فروش و خدمات منهای هزینه ها و استهلاک.
در ماده فوق درآمد مشمول مالیات معادل سود یا زیان خالص در حسابداری است.
اکنون به مطلب بحث برانگیز یعنی تبصره 7 ماده 105 قانون مالیات بازمی گردیم.
وفق تبصره مذکور:
به ازای هر ده درصد (10%) افزایش درآمد ابرازی مشمول مالیات اشخاص موضوع این ماده نسبت به درآمد ابرازی مشمول مالیات سال گذشته آنها یک واحد درصد و حداکثر تا 5 واحد درصد از نرخ های مذکور کاسته می شود. شرط برخورداری از این تخفیف تسویه بدهی مالیاتی سال قبل و ارائه اظهارنامه سال جاری در مهلت مقرر می باشد.
تمام اختلاف بین کارشناسان مالیاتی بر سر یک کلمه است و آن کلمه "ابرازی" است.
بعضی ها معتقدند مفهوم دو جمله "درآمد ابرازی مشمول مالیات" و "درآمد مشمول مالیات ابرازی" یکسان است و به معنی سود ویژه حسابداری است یعنی کل فروش و خدمات منهای هزینه ها.
اما گروه دیگری معتقدند درآمد ابرازی مشمول مالیات یعنی کل فروش و خدمات منهای درآمدهای معاف از مالیات (مانند سود سپرده بانکی) و درآمد مشمول مالیات ابرازی یعنی همان سود ویژه حسابداری.
اگر به تبصره 6 همین ماده یعنی ماده 107 نگاهی بیندازیم خواهیم دید که در آنجا از عبارت درآمد مشمول مالیات ابرازی استفاده شده و در انتهای تبصره نرخ مالیات را برای شرکت های تعاونی شامل 25 % تخفیف کرده است.
اما در تبصره 7 عبارت درآمد ابرازی مشمول مالیات استفاده شده است. مسلماً قانون گذار دلیلی داشته که از دو عبارت مختلف استفاده کرده است. همانطور که ملاحظه می کنید در تبصره 6 همین ماده درآمد مشمول مالیات ابرازی یعنی سود ویژه حسابداری مشمول تخفیف 25 % شده است ولی در تبصره 7 ذکر شده اگر درآمد ابرازی مشمول مالیات نسبت به سال های گذشته 10 % افزایش یابد 1 درصد از نرخ مالیات کاسته می شود یعنی درآمد مشمول مالیات یا همان سود ویژه مشمول 1 % تخفیف در نرخ می شود.
نکته جالب در این تبصره این است که درآمد ابرازی مشمول مالیات را مشمول تخفیف در نرخ مالیات ندانسته است.
همین تفاوت در این دو تبصره ثابت می کند که دو عبارت "درآمد ابرازی مشمول مالیات" و "درآمد مشمول مالیات ابرازی" با هم متفاوت است. از طرفی به مثال زیر توجه کنید:
فرض کنید کل فروش شرکتی در سال 1395، 1000 ریال و سود خالص نیز 90 ریال بوده است.
حال در سال 1396 کل فروش این شرکت به مبلغ 1100 ریال افزایش یافته ولی سود خالص مبلغ 50 ریال می باشد.
اگر دقت کنید خواهید دید سود از 90 ریال به 50 ریال کاهش یافته ولی فروش از 1000 ریال به 1100 ریال افزایش یافته است.
اگر نظریه اول را قبول کنیم یعنی درآمد ابرازی مشمول مالیات را معادل با سود خالص در نظر بگیریم این شرکت نمی تواند از تخفیف تبصره 7 ماده 107 قانون مالیات استفاده کند ولی اگر نظریه دوم را قبول کنیم یعنی درآمد ابرازی مشمول مالیات را معادل با کل فروش و درآمد در نظر بگیریم خواهیم دید که این شرکت می تواند از تخفیف تبصره 7 ماده 107 قانون مالیات استفاده کند.
از آنجا که هدف قانون گذار تشویق مؤدی به افزایش فروش بوده و بلکه می توان گفت شاید یکی دیگر از اهداف قانون گذار کم کردن از حجم کتمان درآمد توسط مؤدیان بوده است. چرا که با اظهار هرچه بیشتر درآمد و فروش های واقعی تخفیف بیشتری در نرخ مالیات صورت می گیرد و به این ترتیب مؤدی تشویق می شود که فروش و درآمد بیشتری را اعلام کند. ولی اگر منظور سود ویژه باشد عملاً با فروش کم و حساب سازی نیز می توان به سود بیشتر با درآمد و فروش کمتر دست یافت.
پس با توجه به دلایل فوق می توان نتیجه گرفت:
منظور از درآمد ابرازی مشمول مالیات یعنی کل فروش و درآمد ناخالص منهای فروش و درآمدهای معاف از مالیات
و
درآمد مشمول مالیات ابرازی یعنی سود یا زیان ویژه (خالص) حسابداری.
