آموزش حسابداری ارزش افزوده از نگاهی دیگر

به نام خدا و با سلام خدمت شما همه ی همراهان گرامی. برخی کاربران از ما خواسته بودن که نحوه ی حسابداری ارزش افزوده رو به طور خلاصه بگیم به چه صورت هست ثبت سند حسابداریش. حالا در این مطلب میخوام خدمتتون یه توضیحات مختصری و بگم. ببینید ما با دو نوع حساب در سیستم ارزش افزوده سروکار داریم: ۱- حساب دریافتنی غیر تجاری و ۲- حساب پرداختنی غیر تجاری. که حساب دریافتنی غیر تجاری و پرداختنی غیر تجاری حالا سایر حساب­های دریافتنی یا پرداختنیم میگن، فرقی نمیکنه. خب معین این چی میشه؟ ما یه حساب باز می­کنیم مالیات بر ارزش افزوده ی خرید. این یکیم میشه مالیات بر ارزش افزوده ی فروش. درست؟ پس ما تو سیستم حسابداریمون دو تا سرفصل کل باز می کنیم. حساب دریافتنی غیر تجاری، پرداختنی غیر تجاری. معین دریافتنی غیر تجاری، یه معین تشکیل می­دیم. مالیات بر ارزش افزوده ی خرید. پرداختنی غیرتجاری، مالیات بر ارزش افزوده ی فروش. دقت کنین، هر ارزش افزوده ای که بابت خرید پرداخت میکنین کجا میره؟ میره تو معین مالیات بر ارزش افزوده ی خرید؛ یعنی همین حساب دریافتنی غیر تجاری. و هر ارزش افزوده ایم که بابت فروش دریافت می­کنیم از مشتریان، ثبت میشه در حساب مالیات بر ارزش افزوده ی فروش؛ یعنی کجا؟ معین حساب پرداختنی غیر تجاری یا سایر حساب های پرداختنی.
ما در طی دوره در طی دوره ی مالیاتی، برای مالیات ارزش افزوده دوره ی مالیاتی یک فصله. برای مثلا بهار از اول فروردین تا ۳۱ خرداد. تابستون از اول تیر تا ۳۱ شهریور و همین طور چهار فصل به ترتیب؛ یعنی مثل مالیات عملکرد نیست. مالیات عملکرد دوره ی مالیاتی یک ساله. ولی برای ارزش افزوده دوره ی مالیاتی سه ماه سه ماهه؛ یعنی چهار تا سه ماه باید ما در طی یک سال داریم. خب ما در طی این دوره هر چی ارزش افزوده بابت خرید میدیم، آب، برق، گاز، تلفن، رستوران، نمیدونم کالا، موجودی کالای شرکت، واردات، هرچی که ارزش افزوده بابت خرید میدیم، میایم می ذاریم توی این قسمت، یعنی حساب های دریافتنی غیر تجاری مالیات بر ارزش افزوده ی خرید و هر ارزش افزوده ایم که بابت فروش می گیرین، مثلا فاکتور فروش صادر می کنین، صورت وضعیت پیمانکاری، هرچی، میاین تو این حساب مالیات بر ارزش افزوده ی فروش ثبت می کنین. حالا من یه مثال میزنم. ببینید مثلا یه قبض برقی بوده خب یا حالا موجودی اصلا کالا رو درنظر می گیریم، من یه موجودی کالا خریدم، کل فاکتور چقدر شده؟ کل فاکتور شده مثلا ۱ میلیون. ارزش افزوده­ش چقدر شده؟ ارزش افزوده­شم مثلا ۹۰ هزاره. حالا این عدد مثالیه. یعنی توی فاکتوری که به ما دادن ۱ میلیون کل فاکتوره، ۹۰ هزارتومنم میشه چی؟ ارزش افزوده؛ یعنی با این ۹۰ هزار تومن ارزش افزوده شده ۱ میلیون کل فاکتور. ما میایم چه ثبتی میزنیم؟ ما میگیم موجودی کالا یا حالا حساب خرید، این ۹۰ هزارو از این ۱ میلیون باید کم کنیم دیگه، البته مبلغ خالص تو فاکتور خرید وجود داره. خب میشه ۹۱۰ هزار. درسته؟ ۹۱۰ هزار میشه خریدمون. اینجا میشه حساب دریافتنی، ارزش افزوده ی خرید. اینم ۹۰ هزار. اینجام که حالا میشه بانک، حالا چک، اسناد پرداختنی و هرچی، میشه ۱ میلیون. خب این الان سند خریدمونه. برای فروش چی؟ الان باید فرض کنین یه فاکتور فروشی دادین، یه کالایی فروختین ۱ میلیون. خب اینجا من میام میگم بانک ۱ میلیون، ۱ میلیون از مشتری گرفتیم دیگه، خب؟ از این ۱ میلیونی که از مشتری گرفتیم ۹۱۰ هزارتاش بابت فروش خالصمون بوده، فروش کالا و ۹۰ هزارتاش بابت ارزش افزوده .یعنی میشه حساب پرداختنی، ارزش افزوده ی فروش. به این صورت. شما در طی یک فصل همین­طور ثبت میکنین. فروشا و درآمدا ارزش افزوده­ش به این صورت به صورت بستانکار و ورودی برای واریزی هرچی بوده بدهکار، خریدام به همین صورت. در طی دوره ی مالیاتی بهار، تابستون، پاییز و زمستون ثبت میکنین. خب؟ حالا رسیدیم به پایان بهار ۹۹ فرض مثال. ما الان رسیدیم ۳۱ خرداد، همه ی ثبتامونو انجام دادیم، شده اول تیر. باید اظهارنامه ی ارزش افزوده­مونو ارسال بکنیم. خب. مشخصه تو اظهارنامه­ی ارزش افزوده مبلغ فروش میاد، ارزش افزوده­ را وارد میکنیم.

اما تهاترش مهمه. خب من تهاترو این زیر مینویسم. ببینید تمام گفتیم ارزش افزوده های خرید، فروشو ثبت میکنیم، شد مثلا ۱ تیر یا برای تابستون شد ۱ مهر، یا برای پاییز شد ۱ دی، درست؟ تو این تاریخ میایم چیکار میکنیم؟ این ثبتو می زنیم. الان فرض کنید برای بهتر ۹۹ من میام تاریخ می زنم در ۱/۴. ۱/۴ میام اینا رو معکوس میکنم. یعنی ارزش افزوده ی خرید با فروشو ماهیتشو معکوس میکنم. یعنی چی؟ یعنی میام میگم حساب دیگه من حساب دریافتنی غیرتجاریشو نمی نویسم سر فصل کل، همون ارزش افزوده ی خرید و فروشو می نویسم. خب می نویسم ارزش افزوده ی فروش یعنی همین چی میشه؟ معین حساب پرداختنی غیرتجاری. خب فرض مثال حالا ما خرید فروشا رو جمع زدیم، از سیستم گزارش می گیریم، شده یه مبلغی. مثلا حالا اینجا فرض می گیریم شده ۹۰ هزار. یا حالا یه عدد دیگه میگم، مثلا شده ۲۰۰ هزار فرض مثال. تو کل بهار مثلا ۹۹ ارزش افزوده ای که بابت فروش شده، شده ۲۰۰ هزار. خب؟ بدهکارش میکنیم. ببینید تغییر ماهیت میدیم تو تاریخ ۱/۴ برای بهار ۹۹. برای تابستون تو ۱ مهر ماه. تغییر ماهیت داد بدهکار. حالا ارزش افزوده ی خرید؛ یعنی همین حساب دریافتنی ارزش افزوده ی خریدو بستانکار میکنم. فرض می گیرم همین ۹۰ هزار شده تو طی دوره. خب؟ حالا سند من تراز نیست دیگه. الان اینجا چقدر من کم دارم؟ ۱۱۰ هزارتا. خب ۱۱۰ هزار تا من کم دارم. کدوم قسمت کمه اگه دقت کنین؟ قسمت بستانکارم. درسته؟ این ۲۰۰ هزارتا سمت بدهکارمه، سمت بستانکارم ۹۰ هزارتاست دیگه. ۱۱۰ هزارتا من اینجا کم دارم. این ۱۱۰ هزارتا چی میشه؟ تو بستانکار باید بیارم سند بزنم. این میشه بدهی من به سازمان مالیات. پس من اینجا می نویسم، دقت کنیند، توی حساب های پرداختنی غیر تجاری . و توی حساب های دریافتنی غیر تجاری، یک معین دیگه باید تعریف کنید و اون به نام سازمان امور مالیاتی. پس من اینجا می نویسم، یه آکولاد باز میکنم {سازمان امور مالیاتی}، اینجام همین­طور. برای حساب پرداختنیم سازمان امور مالیاتی. پس من میام اینجا می نویسم سازمان امور مالیاتی. چقدر؟ ۱۱۰ هزارتا؛ یعنی چی؟ یعنی من به سازمان امور مالیاتی ۱۱۰ هزار تا الان بدهکارم و واقعیتم همینه. من تو طی دوره ۲۰۰ هزارتا ارزش افزوده ی فروش گرفتم، درصورتی که ارزش افزوده ی خرید من تو طی دوره ی مثلا بهار حدود ۹۰ هزارتا، ۱۱۰ هزارتاشو باید برگردونم به سازمان مالیات، میشه۱۱۰ هزار تا. اینجام اگه نگاه کنین تو قسمت بستانکاره. کدوم حساب؟ حساب پرداختنی غیرتجاری؛ چون بدهی من به سازمان مالیاته. هر موقعم که اظهارنامه رو ارسال کردم، فیششو پرداخت کردم، مشخصه مثل همه ی مبحثای حسابداری، ثبت معکوس میشه، میشه مثلا من ۱۵/۴/ پرداختش میکنم، میشه سازمان امور مالیاتی ۱۱۰ هزارتا بدهکار، حالا بانک مثلا میشه چی؟ بستانکار. به همین راحتی شما ثبت میزنین. پس یادتون باشه، آخر هر فصل روز بعدی از فصل بعدی میاین این سندو میزنین. برای بهار میشه ۱/۴/ برای تابستون میشه ۱/۷/ و همین طور مشخصه فصل ها. این ثبت و میزنین، نگاه میکنین بدهکارین یا بستانکار. اگر بستانکار بودین، به سازمان امور مالیاتی باید پرداخت کنید، 

بدهکارم که بودین میشه طلب شما از سازمان مالیات. حالا برای طلب چی؟ برای طلب فرض کنین مثلا شما ارزش افزوده ای که تو طی دوره بابت فروش گرفتین بوده مثلا من همین و مثال میزنم، بابت طلب از مالیات. فرض کنین من میام تو ۱/۴/ این دفعه یه مثال دیگه میزنم، فرض میکنم من تو طی دوره، ارزش افزوده ی فروش ام بوده  ۲۰۰ هزار تا، ارزش افزوده ی خریدم بوده ۴۰۰ هزارتا. ارزش افزوده ی خریدم ام بوده ۴۰۰ هزارتا؛ یعنی من بابت خرید بیشتر ارزش افزوده دادم. ۴۰۰ هزارتا، ۲۰۰ هزارتا بابت فروش از مشتری گرفتم. خب این طرف الان سندمون تراز نیست. کدوم طرف الان بیشتره؟ ارزش افزوده ی خرید بیشتره و ارزش افزوده ی فروش کمتره. پس من تو سمت بدهکار سندم میام سازمان امور مالیاتی رو بدهکار میکنم، اما اینجا رو دقت کنید، سازمان امور مالیات و ۲۰۰ هزارتا بدهکار میکنم تا سندم تراز بشه اما این سازمان امور مالیاتی که بدهکار کردم معین کدوم حسابه؟ حساب دریافتنی غیرتجاری؛ چون من الان از سازمان مالیات طلبکار شدم. حساب دریافتنی. اینجا تو این مثال من به سازمان امور مالیاتی بدهکار شدم ولی تو این سند، تو این مثال، سازمان امور مالیاتی به من بدهکار شده. اون باید به من بعدا بده. حالا البته بحث استرداد و اینا جای خودش، اون بحثاش سرجاش هست. ولی به طور عادی رعایت استاندارد و اصول حسابداری، این میشه سندش. یعنی خیلی راحته. شما در طی دوره ی مالیاتی، بهار، تابستون، پاییز، زمستون، همه ی ارزش افزوده ی خرید فروشو جمع میکنید، هر فصل که تموم شد، روز بعدش میاین این سندها رو ثبت می کنید، شما بدهکارین به مالیات یا اینکه نه شما از مالیات طلبکارین. اینجا خیلی راحت مشخص میکنه دیگه سند تراز بشه سیستمهای حسابداری الان خیلی راحت بهتون میدن که سند تراز هست یا نه. خیلی راحت اینا رو میبندین، آخر سال که شد یعنی ۲۸ اسفند که شد، شما چیکار میکنین؟ مشخصه که شما از سازمان امور مالیاتی بدهکارین در طول سال، در طول سال شما از سازمان امور مالیاتی طلبکارین یا اینکه نه به سازمان امور مالیاتی بدهکار هستین. این به این راحتی شما خیلی راحت یعنی اصلا چیز پیچیده ای نداره برخلاف تصور. این ثبتا رو میزنین و انجام میدین. فقط باز تاکید میکنم،

 یادتون نره، زیر مجموعه ی حساب های دریافتنی غیر تجاری یا سایر حساب های دریافتنی، فرق نمیکنه، دو تا معین تعریف میکنین، حالا معینای دیگه دارین هیچی، دو تا معین تعریف میکنین ارزش افزوده ی خرید و سازمان امور مالیاتی توی حساب های پرداختنی غیرتجاری، ارزش افزوده ی فروش و سازمان امور مالیاتی. جایی که شما به مالیات بدهکار میشین، از حساب پرداختنی سازمان استفاده میکنین، جایی که شما از مالیات طلبکار میشین، میشه سازمان امور مالیاتی، حساب های دریافتنی. این همون عین اصول حسابداریه که ما میگفتیم از یکی طلبکاری میره تو حساب دریافتنی یا به یکی بدهکاری میره حساب پرداختنی، الان همونه. حالا این ثبت، من حیث المجموع، به طور عادی دیدم که خیلی کاربران حالا مشکل داشتن، سوال داشتن، تو این مطلب سعی کردم به طور خیلی خلاصه و روشن براتون توضیح بدم.
امیدوارم که براتون مورد استفاده قرار گرفته باشه.