شرح ماده 10 بخشنامه جدید استهلاک به زبان ساده
همانطور که مستحضرید بخشنامه جدید استهلاک در تاریخ 1395/11/04 از سوی سازمان امور مالیاتی کشور ابلاغ شد. با توجه به تغییر روش نرخ ها و روش استهلاک شرح برخی نکات مهم ضروری به نظر می رسد. یک حسابدار از خود می پرسد ارزش دفتری باقیمانده را با عمر مفید ابلاغی جدید چگونه محاسبه کنم؟ مثلا در قانون قبلی عمر مفید وسیله ای 10 سال بوده و الان به 6 سال تغییر پیدا کرده تکلیف باقیمانده ارزش دفتری چگونه است؟
من در این مطلب نحوه محاسبه را طبق ماده 10 بخشنامه جدید استهلاک شرح می دهم.
متن ماده 10 بخشنامه جدید استهلاک به شرح زیر است:
در خصوص آن دسته از دارایی های استهلاک پذیر که مدت و یا نرخ استهلاک آنها نسبت به جدول استهلاکات قبل تغییر یافته باشد، به شرح زیر عمل خواهد شد:
در روش مستقیم:
مانده ارزش دفتری دارایی ظرفمدت باقیمانده عمر مفید(عمر مفید دارایی طبق جدول جدید منهای مدت مستهلک شده دارایی) مستهلک خواهد شد و در صورتی که باقی مانده عمر مفید معادل یا کمتر از یکسال باشد، کل مانده ارزش دفتری در سال اول اجرای این جدول قابل استهلاک خواهد بود.
در روش نزولی:
مانده مستهلک نشده دارایی، طبق نرخ جدید مندرج در جداول پیوست قابل استهلاک خواهد بود.
خوب حالا من شرح ماده 10 فوق را همراه با مثال کاملا کاربردی بیان می کنم.
ماده 10 به تغییر مدت یا نرخ استهلاک می پردازد و مربوط به تغییر روش استهلاک نیست. دقت کنید دستورالعمل تغییر روش استهلاک(یعنی نزولی به مستقیم و بالعکس) در ماده 11 بخشنامه استهلاک بیان شده است.
فرض کنید شما یک دستگاه آبسردکن برای امور شرکت در تاریخ 1390/05/20 به مبلغ 30,000,000 ریال خریداری کردید. در جدول استهلاک قانون قبلی مدت استهلاک یا به عبارتی عمر مفید اثاثیه اداری 10 سال بود که در جداول جدید به 6 سال تقلیل یافته است.
طبق قانون قبلی ما هرساله می بایستی مبلغ 3,000,000 ریال (30,000,000/10=3,000,000) مستهلک می کردیم و این مبلغ را به عنوان هزینه استهلاک ثبت می کردیم. با توجه به قانون قبلی ارزش دفتری باقیمانده دستگاه فوق در پایان سال 1394 مبلغ 16,250,000 ریال و استهلاک انباشته مبلغ 13,750,000 ریال است. حالا باید هزینه استهلاک را برای سال 1395 (یعنی سالی که مدت و نرخ استهلاک تغییر یافته) محاسبه کنیم.
طبق ماده 10 بخشنامه جدید استهلاک، مانده ارزش دفتری باقیمانده باید ظرف مدت باقیمانده عمر مفید مستهلک شود. در این ماده باقیمانده عمر مفید از کسر عمر مفید جدید و سال های مستهلک شده محاسبه می شود. دقت کنید چون معمولا خرید دارایی در بین سال انجام می شود بهتر است ما سال را به ماه تبدیل کنیم. یعنی در مثال فوق ما چند ماه دستگاه آبسردکن را مستهلک کردیم؟ جواب مشخص است 55 ماه( از سال 1391 تا 1394 4 سال گذشته یعنی 48 ماه و از 1390/06/01 تا 1390/12/29 نیز 7 ماه گذشته پس مجموعا 55 ماه می شود). خوب طبق قانون جدید عمر مفید اثاثیه اداری چند سال است؟ جواب واضح است. 6 سال یا به عبارتی 72 ماه.
طبق ماده 10 باید عمر مفید جدید را از سالها(ماه های) مستهلک شده کسر کنیم. خوب در مثال فوق باید 72 (عمر مفید جدید) را منهای 55 ماه (مدت زمان مستهلک شده) بکنیم که جواب 17 ماه می شود.
طبق ماده 10 اگر عدد حاصل معادل یکسال یا کمتر از یک سال باشد کل ارزش دفتری باقیمانده را در همان سال مستهلک می کنیم یعنی کل ارزش دفتری باقی مانده را به عنوان هزینه استهلاک ثبت می کنیم.
در مثال فوق چون عدد 17 ماه به دست آمده و از طرفی یکسال 12 ماه است پس چون 17 ماه از 12 ماه (یک سال) بزرگتر است پس ارزش دفتری باقی مانده را بر 17 ماه باقی مانده تقسیم می کنیم(چون روش مستقیم است) و بدین ترتیب هزینه استهلاک برای سال 1395 عدد 11,470,588 ریال است.( 16250000 / 17 * 12). و طبیعی است که مابقی هزینه استهلاک یعنی 4,779,412 ریال را به عنوان هزینه استهلاک سال 1396 ثبت می شود.
دقت کنید اگر دستگاه را در سال 1389 خریداری کرده بودیم در این حالت کل ارزش دفتری در سال 1395 به عنوان هزینه استهلاک ثبت می شد چون ماههای باقیمانده کمتر از 12 ماه می شد.
در روش نزولی نیز وفق ماده 10 ارزش دفتری باقیمانده طبق نرخ جدید مستهلک می شود.
البته دقت کنید برای ماشین های اداری مانند فتوکپی باید مطابق با جدول استهلاک گروه 5 اقدام نمایید. چون در گروه 5 عمر مفید ماشین های اداری 5 سال تعیین شده است.
